9/11/09

50 χρόνια Asterix!

50 π.Χ. Όλη η Γαλατία βρίσκεται υπό ρωμαϊκή κατοχή… Όλη; Όχι! Ένα χωριό ανυπόταχτων Γαλατών αντιστέκεται ακόμη και θα αντιστέκεται για πάντα στους εισβολείς…

Ήταν 29 Οκτωβρίου του 1959, όταν ο γαλλικός εκδοτικός οίκος «Dargaud» κυκλοφόρησε το «Pilote», ένα καινούργιο περιοδικό με κόμικς, στο οποίο εμφανίστηκε για πρώτη φορά ο «Αστερίξ», δημιουργία των Rene Goscinny (σενάριο) και Albert Uderzo (σκίτσο). Επρόκειτο για την ιστορία ενός γαλατικού χωριού στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, που με τη βοήθεια ενός μαγικού φίλτρου το οποίο παρασκεύαζε ο Δρυίδης και έδινε υπερφυσική δύναμη σε όποιον το έπινε, αντιστεκόταν στους Ρωμαίους και διατηρούσε μέσα από κωμικές ιστορίες και ασταμάτητο ξυλοφόρτωμα των λεγεωνάριων του Ιούλιου Καίσαρα, την ανεξαρτησία του.


Ο «Αστερίξ» συμπληρώνει φέτος 50 χρόνια ζωής, έχοντας συντροφέψει ολόκληρες γενιές μικρών και μεγάλων, με ένα χιούμορ που απευθύνεται με την ίδια επιτυχία σε παιδιά και ενήλικες. Μέχρι σήμερα έχουν πουληθεί 325 εκατομμύρια αντίτυπα των 33 ιστοριών, με μεταφράσεις σε πάνω από 100 γλώσσες και διαλέκτους σε όλο τον κόσμο, καθιστώντας το δίδυμο Goscinny & Uderzo ως τους πλέον διαβασμένους Γάλλους συγγραφείς-δημιουργούς στο εξωτερικό. Αποτελεί το πιο δημοφιλές γαλλικό κόμικ στον πλανήτη και σίγουρα το πιο οικείο ανάγνωσμα στους Ευρωπαίους όλων των ηλικιών. Από το 1989 λειτουργεί και το θεματικό πάρκο Asterix λίγο έξω από το Παρίσι, προσελκύοντας κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες.

Ο «Αστερίξ» έχει μεταφραστεί στα λατινικά, στα αρχαία ελληνικά, αλλά και σε διαλέκτους όπως η κρητική, η ποντιακή και η κυπριακή. Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων από την εμφάνιση του κόμικ, ο Uderzo έφτιαξε ένα επετειακό τεύχος, το οποίο ονομάζεται «L’anniversaire d’Astérix et Obélix - Le Livre d’or». Εκτός από τα 34 επίσημα τεύχη, έχουν κυκλοφορήσει και 11 έξτρα εκδόσεις. Η τελευταία από αυτές (2007) ήταν το «Les amis d’ Asterix» (οι φίλοι του Αστερίξ), με μικρές ιστορίες που έφτιαξαν 34 γνωστοί δημιουργοί κόμικς από όλο τον κόσμο για να τιμήσουν τα 80α γενέθλια του Albert Uderzo.

ΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ

Υπεύθυνοι για τη δημιουργία του «Αστερίξ» ήταν ο συγγραφέας Rene Goscinny και ο σχεδιαστής κόμικς Albert Uderzo. Ο Rene Goscinny γεννήθηκε το 1926 στο Παρίσι από Πολωνοεβραίους γονείς και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Από μικρός άρχισε να σχεδιάζει και να γράφει σενάρια και ιστορίες. Σε ηλικία 19 ετών εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη, όπου συνάντησε τον Βέλγο σχεδιαστή κόμικς Morris, με τον οποίο συνεργάστηκε αργότερα (από το 1955) στον πασίγνωστο «Λούκι Λουκ». Το 1951 επέστρεψε στη Γαλλία και γνωρίστηκε με τον Albert Uderzo, τον στενότερο έκτοτε συνεργάτη και φίλο του

Οι δυο τους δημιούργησαν το 1959 τον «Αστερίξ» για το πρωτοεμφανιζόμενο περιοδικό «Pilote». Ο «Αστερίξ» έγινε αμέσως μεγάλη επιτυχία και ο Goscinny έγινε αρχισυντάκτης του «Pilote». Πέθανε νεότατος, μόλις 51 ετών, από καρδιακή προσβολή, κατά τη διάρκεια ενός τεστ κοπώσεως για ένα τσεκ απ. Στην 30χρονη καριέρα του συνέδεσε το όνομά του με αναρίθμητα κόμικς και μεγαλύτερες επιτυχίες του υπήρξαν ο «Αστερίξ», ο «Λούκι Λουκ» και ο «Ιζνογκούντ». Από το 1995, το ετήσιο διεθνές φεστιβάλ κόμικς της Angouleme έχει θεσμοθετήσει το «Rene Goscinny Award» για τον καλύτερο πρωτοεμφανιζόμενο σχεδιαστή κόμικς.

Ο Alberto Aleandro Uderzo γεννήθηκε το 1927 στη Γαλλία από Ιταλούς γονείς που είχαν μεταναστεύσει από το χωριό Oderzo της επαρχίας του Τρεβίζο. Από μικρός έδειξε το ταλέντο του στο σχέδιο και στα 18 του ξεκίνησε να δημιουργεί τα πρώτα του κόμικς. Το 1951 γνώρισε τον Goscinny, έγιναν καλοί φίλοι και αποφάσισαν να συνεργαστούν. Οι πρώτες τους δουλειές δημοσιεύτηκαν στο βελγικό περιοδικό «Tintin» και στη συνέχεια ήρθε το «Pilote» και η τεράστια επιτυχία του «Αστερίξ».

Το 1967 οι δυο τους αποφάσισαν να αφοσιωθούν εξ ολοκλήρου στον «Αστερίξ». Μετά τον θάνατο του Goscinny το 1977, ο Uderzo συνέχισε να γράφει και να σχεδιάζει μόνος του τα τεύχη του «Αστερίξ», διατηρώντας παρόλα αυτά το όνομα του φίλου και συνεργάτη του στα εξώφυλλα. Σήμερα, στα 82 του πλέον, ο Uderzo συνεχίζει να σχεδιάζει τους αγαπημένους του Γαλάτες και Ρωμαίους. Είναι ιππότης στη Λεγεώνα της Τιμής, ενώ από το 2005 αποτελεί – μαζί με τον Goscinny – μέλος του Eisner Award Hall of Fame των ΗΠΑ.

Η ΠΛΟΚΗ

Η ιστορία του «Αστερίξ» τοποθετείται χρονικά στο 50 π.Χ. στην Αρμορίκη, γαλατική επαρχία στη βορειοδυτική Γαλλία. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έχει καταλάβει όλη τη Γαλατία εκτός από το μικρό χωριό που αντιστέκεται σθεναρά στους κατακτητές χάρη στο μαγικό φίλτρο που παρασκευάζει ο δρυΐδης Πανοραμίξ και το οποίο δίνει υπερφυσική δύναμη σε όποιον το πιεί. Οι συνεχόμενες αποτυχημένες προσπάθειες του Ιούλιου Καίσαρα να υποτάξει τους ανυπότακτους Γαλάτες, είναι το βασικό θέμα των ιστοριών του κόμικ.
Πρωταγωνιστές είναι ο μικρόσωμος Αστερίξ και ο κολλητός του, ο τεράστιος Οβελίξ. Οι δυο τους, μαζί με τους υπόλοιπους κατοίκους του χωριού, με τη βοήθεια του μαγικού φίλτρου, την τύχη και την εξυπνάδα τους, καταφέρνουν να χαλάνε συνεχώς τα σχέδια του Αυτοκράτορα. Κάθε ιστορία τελειώνει με ένα ατελείωτο τσιμπούσι στο γαλατικό χωριό, με μενού ψητά αγριογούρουνα και τον βάρδο Κακοφωνίξ δεμένο και φιμωμένο.

ΟΙ ΓΑΛΑΤΕΣ
Οι Γαλάτες ήρωες του κόμικ έχουν ονόματα που προέρχονται από γαλλικά λογοπαίγνια με κατάληξη –ιξ, λόγω της ονομασίας του ιστορικού Γαλάτη αρχηγού Vercingetorix, που το 51 π.Χ. ηττήθηκε από τους Ρωμαίους του Ιούλιου Καίσαρα στην μάχη της Αλέσια. Φυσικά δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι οι δημιουργοί τοποθέτησαν χρονικά το κόμικ τους το 50 π.Χ., έναν χρόνο δηλαδή μετά την ιστορική μάχη της Αλέσια και την ήττα των Γαλατών.


Asterix (Αστερίξ)
 Ο Αστερίξ είναι ο βασικός – μαζί με τον Οβελίξ – ήρωας του κόμικ και το όνομά του προέρχεται από τη γαλλική λέξη asterisque (αστερίσκος). Ο Αστερίξ είναι κοντός, με μεγάλη μύτη, έχει πάντα μαζί του ένα φλασκί με μαγικό φίλτρο, είναι αγύριστο κεφάλι, φωνακλάς, γενναίος, πανέξυπνος και αφοσιωμένος. Ο Uderzo ήθελε να φτιάξει τον Αστερίξ ως τον τυπικό μεγαλόσωμο και μυώδη ήρωα, αλλά ο Goscinny είχε αντίθετη άποψη. Όπως λέει ο ίδιος: «Ήθελα να δημιουργήσω έναν αντιήρωα, έναν κοντοστούπη ανθρωπάκο. Ο Αστερίξ έπρεπε να είναι κοντοπίθαρος, να περνάει απαρατήρητος. Για μένα είχε σημασία να έχει πλάκα ο ίδιος ο ήρωας. Και να είναι έξυπνος».


Obelix (Οβελίξ)
 Ο Οβελίξ είναι ο καλύτερος φίλος του Αστερίξ και ο μόνιμος σύντροφός του στις περιπέτειες της σειράς. Τοόνομά του προέρχεται από τη λέξη obelisque (οβελίσκος). Κατασκευάζει μενίρ, είναι μεγαλόσωμος και χοντρός, αν και ο ίδιος θεωρεί πως είναι «όλο μυς χωρίς λίπος». Έχει αδυναμία στα ψητά αγριογούρουνα και δεν χορταίνει ποτέ. Όταν ήταν μικρός, είχε πέσει μέσα στη χύτρα με το μαγικό φίλτρο, με αποτέλεσμα να έχει μόνιμα υπεράνθρωπη δύναμη. Είναι καλός και αγαθός και όταν δεν ασχολείται με τα μενίρ, του αρέσει να κυνηγάει αγριογούρουνα και να ξυλοφορτώνει τους Ρωμαίους. Πάντα μαζί του ο Idefix (Ιντεφίξ), το μικρό σκυλάκι που βρήκε στη Λουτέτια και που μονίμως προσπαθεί να εκπαιδεύσει. Ο Ιντεφίξ πήρε το όνομά του από το idée fixe που σημαίνει έμμονη ιδέα.


Panoramix (Πανοραμίξ)
 Πρόκειται για τον δρυΐδη του χωριού, τον μοναδικό που γνωρίζει τη μυστική συνταγή για το μαγικό φίλτρο. Συνήθως μαζεύει γκι και άλλα απαραίτητα συστατικά για τον ζωμό με το χρυσό του δρεπάνι. Είναι ο σοφός «Νέστορας» της φυλής και όλοι στο χωριό σέβονται τη γνώμη του. Ο Πανοραμίξ ετοιμάζει το φίλτρο μέσα σε μια μεγάλη χύτρα και τότε όλοι οι Γαλάτες – εκτός από τον Οβελίξ – μπαίνουν στη σειρά για να πάρουν τη δόση τους. Το όνομά του προέρχεται από τη λέξη panoramique (πανοραμικός).


Abraracourcix (Μαζεστίξ)
 Είναι ο αρχηγός του χωριού και στα ελληνικά τον γνωρίζουμε ως Μαζεστίξ (και στην παλαιότερη έκδοση Μοναρχίξ). Κυκλοφορεί πάνω σε μια ασπίδα την οποία κουβαλάνε δυο βαστάζοι. Μοναδικός του φόβος είναι «να μην πέσει ο ουρανός πάνω στα κεφάλια τους». Στο σπίτι καταπιέζεται από την γυναίκα του Bonemine, ενώ είναι ο μόνος από το χωριό που πήρε μέρος στη μάχη της Αλέσια. Το όνομά του προέρχεται από το γαλλικό a bras raccourcis που σημαίνει ανίκανος.



Assurancetourix (Κακοφωνίξ)
Ο βάρδος του χωριού παίζει λύρα και τραγουδάει παράφωνα, με αποτέλεσμα να εκνευρίζει όλους τους κατοίκους του χωριού. Δεν μένει σε καλύβα, αλλά σε ένα σπιτάκι πάνω σε ένα δέντρο. Στο τέλος κάθε ιστορίας, την ώρα του παραδοσιακού γλεντιού, βρίσκεται πάντοτε δεμένος και φιμωμένος, κρεμασμένος συνήθως από το κλαδί ενός δέντρου. Μεγάλο του όνειρο είναι να τραγουδήσει στο Ολυμπιακό Στάδιο της Λουτέτιας. Το όνομά του προέρχεται από το γαλλικό assurance tout risque και σημαίνει ασφάλεια κατά παντός κινδύνου.


Bonemine (Μιμίνα και παλαιότερα Μπονεμίνα)
 Πρόκειται για την γυναίκα του Μαζεστίξ. Το όνομά της προέρχεται από το γαλλικό bonne mine (φρεσκάδα προσώπου)


 Ordralfabetix (Αλφαβητίξ και παλαιότερα Καταλφαβητίξ) 
 Είναι ο ιχθυοπώλης του χωριού. Πουλάει μπαγιάτικα ψάρια, κάτι που συχνά προκαλεί καυγάδες. Το όνομά του προέρχεται από το γαλλικό ordre alphabetique (αλφαβητική σειρά).


Cetautomatix (Αυτοματίξ) 
 Είναι ο σιδεράς του χωριού και αυτός που συνήθως σπάει τη λύρα του Κακοφωνίξ ή καυγαδίζει με τον Αλφαβητίξ. Το όνομά του προέρχεται από το γαλλικό c’est automatique (είναι αυτόματο).


Agecanonix (Μαθουσαλίξ και παλιότερα Παλαιοντολογίξ)
 Είναι ο γηραιότερος του χωριού και κυκλοφορεί σκυφτός με ένα μπαστούνι, που στη μάχη χρησιμοποιεί ως όπλο. Το όνομά του προέρχεται από το γαλλικό age canonique (αξιοσέβαστη ηλικία)


Οι πειρατές
 Αυτοί δεν είναι Γαλάτες, ούτε κάτοικοι του χωριού, πρόκειται όμως για τους πιο άτυχους guest stars του κόμικ. Πλέουν στη θάλασσα κουρσεύοντας πλοία, μέχρι να εμφανιστούν οι Γαλάτες και να τους βουλιάξουν το πειρατικό. Οι τρεις πιο γνωστοί πειρατές είναι ο καπετάνιος, ο γερο-πειρατής και ο μαύρος παρατηρητής. Σε μερικά τεύχη, μόλις αντικρίζουν τους Γαλάτες, βουλιάζουν μόνοι τους το καράβι για να σώσουν την τιμή τους.




ΤΑ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΑ ΤΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ

Τέσσερα είναι τα στρατόπεδα που είχαν την ατυχία σε αυτά τα 50 χρόνια ύπαρξης του Αστερίξ και των φίλων του να βρίσκονται δίπλα στο γαλατικό χωριό. Στη χειρότερη θέση το θρυλικό Πετιμπόνουμ και σε λίγο μεγαλύτερη απόσταση – όχι ασφαλείας φυσικά – τα υπόλοιπα τρία: το Λάβδανουμ, το Μπαμπαόρουμ και το Ακουάριουμ. Οι ονομασίες τους προέρχονται από τα εξής λογοπαίγνια:
- Petibonum (petit bonhomme, σημαίνει ανθρωπάκος στα γαλλικά)
- Babaorum (baba au rhum, το γλυκό «μπαμπάς με ρούμι» στα γαλλικά)
- Aquarium (ενυδρείο στα γαλλικά)
- Laudanum (το βότανο λάβδανο στα γαλλικά)

ΟΙ GUEST STARS
Οι Γκοσινί και Ουντερζό έχουν φιλοξενήσει κατ’ επανάληψη αρκετές γνωστές προσωπικότητες του 20ου αιώνα στις ιστορίες του Αστερίξ. Σας παραθέτουμε τις πιο χαρακτηριστικές καρικατούρες, πού είτε ως Γαλάτες, είτε ως Ρωμαίοι, βρέθηκαν στις σελίδες του θρυλικού γαλλικού κόμικ.

Λίνο Βεντούρα: Ο «σκληρός» του γαλλικού κινηματογράφου εμφανίζεται στο τεύχος «Η διχόνοια» ως Ρωμαίος εκατόνταρχος.
Ζακ Σιράκ: Ο Γάλλος πολιτικός εμφανίζεται στο τεύχος «Οβελίξ & Σία» ως φιλελεύθερος μάνατζερ και κάνει άνω κάτω το γαλατικό χωριό, εισάγοντας τη λογική της κερδοσκοπίας.
«Χοντρός» και «Λιγνός»: Οι Όλιβερ Χάρντι και Σταν Λόρελ εμφανίζονται στο «Οβελίξ & Σία» ως Ρωμαίοι λεγεωνάριοι.
Ντιπόν και Ντιπόν: Οι δίδυμοι ντετέκτιβ του κόμικ «Τεν Τεν» εμφανίζονται στο τεύχος «Ο Αστερίξ στους Βέλγους».
Σον Κόνερι: ο Σκωτσέζος «Τζέιμς Μποντ» υποδύεται τον μυστικό πράκτορα του Καίσαρα στο τεύχος «Η Οδύσσεια του Αστερίξ» με το εκπληκτικό όνομα Zerozerosix (006)!
Ζαν Γκαμπέν: Ο θρύλος του γαλλικού φιλμ νουάρ υποδύεται τον Πόντιο Πιλάτο στην «Οδύσσεια του Αστερίξ».
Κερκ Ντάγκλας: Ο διάσημος Αμερικανός ηθοποιός εμφανίζεται ως Έλληνας σκλάβος με το όνομα Spartakis στην «Γαλέρα του Οβελίξ».
Έντι Μερξ: Ο μεγαλύτερος ποδηλάτης της ιστορίας εμφανίζεται ως ταχύτατος αγγελιοφόρος στο τεύχος «Ο Αστερίξ στους Βέλγους».
Beatles: Τα «σκαθάρια» από το Λίβερπουλ υποδύονται μια παρέα Βρετανών βάρδων που δίνουν αυτόγραφα σε τρελαμένες φαν στο τεύχος «Ο Αστερίξ στους Βρετανούς».
Άρνολντ Σβαρτσενέγκερ: Ο Αμερικανός ηθοποιός παρουσιάζεται ως εξωγήινος μυώδης σούπερ ήρωας που εκτελεί εντολές στο τεύχος «Και ο ουρανός έπεσε στο κεφάλι τους».
Γκοσινί & Ουντερζό: Οι ίδιοι οι δημιουργοί του Αστερίξ φυσικά και δε θα μπορούσαν να απουσιάζουν από τις σελίδες του κόμικ τους. Εμφανίζονται σε διάφορα τεύχη, όμως το κορυφαίο σκίτσο είναι από το «Οβελίξ & Σία», εκεί που ως Ρωμαίοι λεγεωνάριοι μεταφέρουν έναν άλλο μεθυσμένο λεγεωνάριο, την καρικατούρα του διάσημου στη Γαλλία σκηνοθέτη Πιέρ Τσερνιά.

ΤΑ ΤΕΥΧΗ
Από το 1961 μέχρι σήμερα, έχουν κυκλοφορήσει 34 επίσημα τεύχη με ιστορίες του Αστερίξ. Τα πρώτα 24 συνυπογράφονται από τους Goscinny και Uderzo, ενώ τα υπόλοιπα 10 (μετά τον θάνατο του Goscinny το 1977) μόνο από τον Uderzo. Στο photostory μπορείτε να δείτε τα 34 αυθεντικά εξώφυλλα της γαλλικής έκδοσης.

Εκδόσεις Hachette (Uderzo & Goscinny)
01. Αστερίξ ο Γάλάτης – Asterix le Gaulois, 1961
02. Το χρυσό δρεπάνι – La Serpe d’or, 1962
03. Ο Αστερίξ και οι Γότθοι – Asterix et les Goths, 1963
04. Ο Αστερίξ μονομάχος – Asterix gladiateur, 1964
05. Ο γύρος της Γαλατίας – Le tour de Gaule d’Asterix, 1965
06. Αστερίξ και Κλεοπάτρα – Asterix et Cleopatre, 1965
07. Ο αγώνας των αρχηγών – Le combat des chefs, 1966
08. Ο Αστερίξ στους Βρετανούς – Asterix chez les Bretons, 1966
09. Ο Αστερίξ και οι Νορμανδοί – Asterix et les Normands, 1967
10. Ο Αστερίξ λεγεωνάριος – Asterix legionnaire, 1967
11. Η ασπίδα της Αρβέρνης – Le bouclier Arverne, 1968
12. Ο Αστερίξ στους Ολυμπιακούς αγώνες – Asterix aux Jeux Olympiques, 1968
13. Ο Αστερίξ και η χύτρα – Asterix et le chaudron, 1969
14. Ο Αστερίξ στην Ισπανία – Asterix en Hispanie, 1969
15. Η διχόνοια – La zizanie, 1970
16. Ο Αστερίξ στους Ελβετούς – Asterix chez les Helvetes, 1970
17. Η κατοικία των θεών – Le domaine des dieux, 1971
18. Οι δάφνες του Καίσαρα – Les lauriers de Cesar, 1972
19. Ο Μάντης – Le Devin, 1972
20. Ο Αστερίξ στην Κορσική – Asterix en Corse, 1973
21. Το δώρο του Καίσαρα – Le cadeau de Cesar, 1974
22. Το μεγάλο ταξίδι – La grande traverse, 1975
23. Οβελίξ και Σία – Obelix et compagnie, 1976
24. Ο Αστερίξ στους Βέλγους – Asterix chez les Belges, 1979

Εκδόσεις Albert Rene (Uderzo)
25. Η μεγάλη τάφρος – Le Grand Fosse, 1980
26. Η Οδύσσεια του Αστερίξ – L’Odyssee d’Asterix, 1981
27. Ο γιός του Αστερίξ – Le fils d’Asterix, 1983
28. Ο Αστερίξ και η Χαλαλίμα – Asterix chez Rahazade, 1987
29. Ρόδο και ξίφος – La Rose et le Glaive, 1991
30. Η γαλέρα του Οβελίξ – La galere d’Obelix, 1996
31. Ο Αστερίξ και η Λατραβιάτα – Asterix et Latraviata, 2001
32. Ο Αστερίξ και η επιστροφή των Γαλατών – La Rentree Gauloise, 2003
33. Και ο ουρανός έπεσε στο κεφάλι τους – Le ciel lui tombe sur la tete, 2005
34. Το χρυσό βιβλίο – L’anniversaire d’Astérix et Obélix - Le Livre d’or, 2009

ΟΙ ΤΑΙΝΙΕΣ
Από το 1959, όταν πρωτοεμφανίστηκε ο Αστερίξ, μέχρι και σήμερα, έχουν γυριστεί 11 ταινίες με θέμα τις περιπέτειες των κατοίκων του γαλατικού χωριού. Οι 8 από αυτές είναι κινουμένων σχεδίων, ενώ οι υπόλοιπες 3 με κανονικούς ηθοποιούς. Όλες έχουν σημειώσει μεγάλη εισπρακτική επιτυχία σε όλο τον κόσμο, με αποκορύφωμα την τριλογία ταινιών μεγάλου μήκους, όπου πρωταγωνιστεί ο Γάλλος ηθοποιός Gerard Depardieu στο ρόλο του Οβελίξ. Πρόκειται για τις «Asterix et Obelix contre Cesar» (1999), «Asterix et Obelix: Mission Cleopatre» (2002) και «Asterix aux Jeux Olympiques» (2008)